“Demokratik Vatandaşlık, Toplumsal Değerler ve Kapsayıcı Eğitim”
KTÖS ve KTOEÖS ve DAÜ-SEN, ETUCE’nin 14-15 Kasım 2019 tarihlerinde Varşova’da düzenlediği “Demokratik vatandaşlık, toplumsal değerler ve bütünleştirici eğitim” projesinin kapanış konferansına katıldı. Kapanış konferansının yapıldığı Varşova’dan önce İtalya, Fransa ve Almanya’da çalıştay gerçekleştirildi.
Projenin Amacı:
Son yıllarda Avrupa’da terörist saldırılar, şiddet içeren radikalleşme, aşırılık yanlılığı ve yabancı düşmanlığı artmıştır ve sadece vatandaşlarının güvenliği için değil, aynı zamanda özgürlük, demokrasi, hoşgörü, eşitlik temel değerleri için de bir tehdit oluşturmaktadır. Ayrımcılık karşıtı, hukukun üstünlüğüne saygılı, insan hakları ve dayanışmayı ön planda tutan demokratik vatandaşlık eğitimi önemi artmıştır. Bu bağlamda, eğitimin ve özellikle öğretmenlerin, okul liderlerinin ve eğitim personelinin rolü artmıştır. Demokratik vatandaşlık, toplumsal değerler ve bütünleştirici eğitim” için başarılı uygulama yöntemleri ve sosyal katılımı teşvik etmek için çalışmalar yapılmaktadır.
EU Convince, ETUCE (Avrupa Birliği Eğitim Komitesi), EFEE (Avrupa Eğitim İşverenleri Federasyonu) ve ESHA’nın (Avrupa Okul Başkanları Derneği) ortak bir projesidir. Proje hem sınıfta hem de müfredat dışı etkinliklerde vatandaşlıkla ilgili zorluklarla başa çıkmak için kapsayıcı eğitimin önemini kavramak, sadece mevcut güçlüklerin değil, aynı zamanda çok kültürlülüğün, çeşitliliğin ve sosyal katılımın getirdiği fırsatlara doğrudan bir yanıt aramak amacı üzerine inşa edilmiştir.
Mart 2015’de AB Eğitim Ulusal Bakanları toplantısında, terörizm, şiddet ve radikal uygulamalardan ülkelerinden yabancı ülkelere (özellikle Avrupa’ya) göç veya iltica etmek zorunda kalan insanların temel hak ve özgürlüklerine saygı gösterip ülkelerinde toplumsal çatışmalara engel olabilmek adına Paris deklerasyonu yayınladı.
2015 yılında AB Eğitim Bakanları Paris’te sosyal, toplumsal ve kültürlerarası yetkinliklerin yanında, eleştirel düşünme, karşılıklı anlayış, temel değerlere saygı duyma, kültürlerarası diyaloğu teşvik ve her alanda ayrımcılıkla mücadele yanında marjinalleşme sonucu sosyal dışlanma riski altındaki öğrencilerin durumunu dikkate alan ‘eğitim yoluyla vatandaşlık, özgürlük, hoşgörü ve ayrımcılık karşıtı değerlerin teşvik edilmesine ilişkin bildirgeyi’ kabul etti. Aralık 2016’da düzenlenen yıllık konferansta kabul edilen ‘Demokrasi için Eğitim’ konulu Paris Deklarasyonu ve ETUCE kararı üzerine inşa edilen proje aşağıdaki temeller üzerine inşa edildi:
Eğitim yoluyla vatandaşlık ve ortak özgürlük, hoşgörü ve ayrımcılık karşıtı değerlerin teşvik edilmesine ilişkin bildirgede sosyal ve kültürlerarası yetkinliklerin eleştirel düşünme ve karşılıklı anlayışın güçlenmesi, temel değerlere her türlü öğrenme, anlama ve mülkiyeti yoluyla saygı ve kültürlerarası diyaloğu teşvik etmekte. Özellikle her alanda ayrımcılıkla mücadele, marjinalleşme veya sosyal dışlanma riski altındaki öğrencileri dikkate belge kabul edildi.
Aralık 2016’da Belgrad’da düzenlenen yıllık konferansta kabul edilen ‘Demokrasi için Eğitim’ konulu Paris Deklarasyonu ve ETUCE kararı üzerine aşağıdaki temeller üzerine inşa edildi.
-Sivil toplum eğitimi ve demokratik okul kültürü;
-Kültürlerarası diyalog için çok kültürlü öğrenme bağlamlarında öğretim;
-Tartışmalı ve hassas konuların öğretimi;
-E-güvenlik sorunları: Yanlış bilgilendirme, dijital sorumluluk ve BİT eleştirel düşünme;
-Okul yönetimi ve ‘tüm okul yaklaşımı’;
-Şiddet yanlısı radikalleşmeyi ve aşırıcılığı önlemek için bir araç olarak kapsayıcı eğitim.
Projenin tamamına www.csee-etuce.org web adresinden ulaşılabilir.
Konferans Hakkında:
KTÖS ve KTOEÖS ve DAÜ-SEN, ETUCE’nin 14-15 Kasım tarihlerinde Varşova’da düzenlediği “Demokratik vatandaşlık, toplumsal değerler ve bütünleştirici eğitim” projesinin kapanış konferansına katıldı. Konferansın IV. Ayağı olan Varşova’dan önce Roma, Paris ve Berlin’de öncü konferanslar gerçekleştirildi.
Seminere KTÖS, KTOEÖS ve DAÜSEN”in yanısıra Norveç, Belçika, Almanya, İspanya, Danimarka, Romanya, Letonya, Bosna-Hersek, Litvanya, Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan, Kıbrıs, Yunanistan, İrlanda, Malta, Hollanda, Moldova, İtalya, Kosova, Karadağ, Romanya, Fransa, Ukranya, Azerbaycan, Ermenistan, Polonya, Portekiz, İngiltere ve Slovenya’dan sendika temsilcileri de katıldı. Ayrıca ETUCE, EFEE, ESHA, SAGO Research, Waterford Institute, Global Campus of Human Rights, Eurydice, Council of Europe, FRA, OBESSU, COFACE, Avrupa Komisyonu, Eğitim Bakanlığı temsilcileri ve akademisyenler de konferansın gerçekleşmesine katkı koydu.
ETUCE, EFEE Ve ESHA Başkanlarını açılış konuşması yaptığı konferansta Polonya eğitim sendikaları da ülkenin eğitim sistemini değerlendirdi.
ETUCE’den Ekaterina Efimenko projeyi yürüten örgütlerin tanıtımını yaptıktan sonra, projenin amacı, sonuç raporu ve önceki konferansların kısa bir özetini katılımcılarla paylaştı.
SAGO Research’den Proje Araştırmacısı Dominique Danau, araştırma bulguları ile sunumunu “ Eğitim yoluyla vatandaşlık değerleri, hoşgörü, özgürlük ve ayrımcılık yapmamanın desteklenmesi ile ilgili zorluklar ve iyi uygulamalar” başlığında yaptı.
EFEE Başkanı Daniel Wisniewski “Vatandaşlık Eğitimi ve AB Ortak Değerleri” ve ESHA Başkanı Barbara Novinec “Farklı Toplumlar Bağlamında Kapsayıcı Okullarla İlgili” sunum gerçekleştirdi.
Katılımcılar üç gruba ayrılarak toplumsal değerler, vatandaşlık ve kapsayıcı eğitim ile ilgili ülke uygulamaları ve zorluklarını tartışarak, devletlerin doğru ve kalıcı adımları atabilmesini sağlamak için öneriler geliştirdi.
Geliştirilen önerilerden bazıları;
- Vatandaşlık eğitimi ile ilgili konularda öğretmenlere destek sağlamak.
- Mesleki gelişim için yeterli ve sürdürülebilir kaynak ayrılmasının teşvik edilmesi.
- Öğrencilerin cinsiyet, cinsel yönelim, yetenekler ve eğitim ihtiyaçları, ekonomik durum, etnik köken, dil, din ve vatandaşlık durumu ne olursa olsun, yüksek kaliteli ve kapsayıcı eğitime eşit erişim ve herkes için fırsat eşitliği sağlama.
- Okul liderleri, öğretmenler ve eğitim çalışanlarını kritik düşünme, demokratik değerler, insan hakları, sivil toplum ve yeni teknolojik gelişimlere ve yerel koşulları dikkate alarak donatmak
- Her okulun eğitim projesine saygı duymak ve okul sistemlerindeki çeşitliliğine değer vermek.
- Kaynaştırma eğitimi ve ayrımcılıkla baş edebilmeyi örnek teşkil edebilecek pedagojik yaklaşımların, yöntemlerin ve uygulamaların geliştirilmesini teşvik etmek ve iyi uygulamaları paylaşmak.
- Öğrenciler ile öğretmenler arasında deneyim paylaşımı ve özgürce tartışma olanağı yaratılması için okul çevresinin düzenlenmesi.
- Öğretmenlere çeşitliliği yönetebilmesi için esneklik sağlanması
- Sınıf içi sosyal ve kültürel farklılıkları tanımlayabilmesi için öğretmenlere profesyonel yardım sağlanması.
- Diyalog ve yapıcı tartışmalarla eğitim bağlamında radikalleşme ve aşırılıkçılıkla nasıl başa çıkılacağına ilişkin aile ve öğrenci dernekleri dahil olmak üzere tüm okul aktörleri arasındaki katılımcı yaklaşımlara dayalı olarak net bir vizyonunu geliştirmek.
EU Convince projesinin Avrupa okullarındaki gerçek gelişmelerle ilgili olduğunun belirtildiği konferansta, işe yarayan en iyi uygulamaları katılımcılarla paylaşmak istedikleri belirtildi. Bu anlamda Almanya ve Portekiz deneyimleri paylaşıldı.
Almanya VBE’den Gitte Franke-Zöllner, çok kültürlü bir bağlamda öğretimi destekleyen ‘Okul ve İslam’ projesini anlattı.
Farklı sosyal, kültürel ve dini geçmişlere sahip öğrencilerin buluştuğu heterojen sınıfların Almanya’da okulların bir parçası olduğunu söyleyen Zöllner, öğretmenlerin çatışma durumlarıyla karşı karşıya kaldıklarında, farklı çözümlerle sorunları çözebilmeleri için eğitilmeleri gerektiğini belirtti. Bu anlamda VBE olarak, Dr. Klaus Spenlen imzalı bir kitap yayınladıklarını belirten Zöllner, öğretmen el kitabının öğretmenlere yasal olarak güvenlik ve çatışma çözme konularında pratik bilgiler vereceğini söyledi.
Portekiz Eğitim ve Bilim Bakanlığı’ndan Vitor Figureido, kapsayıcı eğitim konusundaki çalışmalarını şiddet, radikalleşme ve aşırıcılığı önleme amaçlı bir araç olarak sundu.
Figuerdo, Ulusal Vatandaşlık Eğitimi Stratejisi hazırlayarak öğrencilerin hümanist, temel demokratik değerlere ve insan haklarına saygılı ve sosyal açıdan kendini geliştiren bireyler olmalarını istediklerini belirtti. Bu nedenle, Vatandaşlık ve Kalkınma müfredatının bileşeninde, öğretmenlerin misyonu olarak öğrencileri hayata hazırlamak, demokratik, katılımcı ve hümanist vatandaşlar olmak, sosyal ve kültürel çeşitliliğin arttığı bir dönemde, hoşgörü ve ayrımcılık yapmamayı teşvik etmek ve şiddet içeren radikalizmi bastırmak gibi misyonları olduğunu söyledi.
Konferansın 2. günü “Demokratik vatandaşlık ve insan hakları eğitiminin farklı ulusal koşullar dikkate alınarak başarıyla uygulanmasını nasıl sağlarız?” temalı panel ile başladı. Panelde Polonya Eurydice Birimi’nden Magdalena Gorowska-Fells, Avrupa Konseyi’nden Dr. Bernt Gebauer, Varşova Eğitim Komitesi Başkanı Dorota Loboda ve AB Temel Haklar Ajansı’ndan (FRA) Michail Beis insan hakları ve vatandaşlık ile ilgili çalışmaları paylaştı.
Konferansta MOOC ( Massive Open Online Course) Öğretmen Eğitimi başlıklı “Tartışmalı konuların öğretimi” temalı tartışma gerçekleştirildi. Oturuma konuşmacı olarak Avrupa Üniversitelerarası İnsan Hakları ve Demokratikleşme Merkezi’nden Giacomo Ottonello ve İrlanda Waterford Institute of Technology’nin Hayat Boyu Öğrenme Okulu’ndan Laura Widger katıldı.
Otonello, online kurslar İngilizce ve Fransızca olarak toplam 6 haftalık olarak hazırlanmış, kurslara son iki ayda 368 kişinin 13 başlıkta katıldığını ve 88 araştırma sorusuna cevap verdiğini söyledi. Tüm eğitimleri tamamlayanların sertifikalandırıldığını söyleyen Otonello, Kıbrıs Eğitim Bakanlığı’nın , Global Campus ve Human Rights’a başvurarak okulların kurslara doğrudan katılmasını talep ettiğini belirtti.
MOOC nedir?
ETUCE’nin ücretsiz online kursu olan “İnsan Hakları ve Vatandaşlık Eğitimi” kursunun amacı okul liderleri, öğretmen ve öğretim personellerine insan hakları eğitimi ve vatandaşlıkla ilgili konuların öğretilmesi hakkında daha fazla bilgi edinmek, çok kültürlü öğrenme ortamlarında öğretim, tartışmalı ve hassas konuların geliştirilip öğretilmesi, dahil olmak üzere katılım ve bilgi teknolojilerinin etkili kullanımı şeklinde belirtilmiştir. 30 saatlik aktif öğrenme içeren her bir kurs görsel, işitsel ve yazılarla çeşitlendirilmiştir.
Widger, Guardian yazarı Hannah Jane Parkinson’un “LGBT lessons in schools are vital” isimle makalesini katılımcılarla paylaşarak, Birmingham ve Manchester’daki okullarda ailelerin LGBT hakları ve cinsel eğitimi içeren yeni eğitim müfredatına karşı yürüttüğü kampanyadan bahsederek, çatışmalı konuların öğretimi ile ilgili yaşadıkları zorluklardan bahsetti.
Kurslara https://edx.gchumanrights.org web adresinden ücretsiz katılım mevcuttur.
Konferansın ikinci gününde iyi uygulamalar başlığında Belçika ve Hırvatistan deneyimleri paylaşıldı. Belçika GO! Education’dan Jens Vermeersch “Çatışmalı Konuların Öğretimi” temasında çalışmalarını paylaştı. Hırvatistan Ortaeğitim Okul Liderleri Temsilcisi Suzana Hitrec “Dijital Demokratik Vatandaşlık” temasında çalışmalarını paylaştı. Projede ilk çalışmalar 2015-2018 yıllarında pilot proje olarak yapıldı. 21 yüzyıl için gerekli bilgilerle 20 web seminer, 26 workshop ve 5 MOOC (massive online open courses ) olarak düzenlendiği belirtildi. Bu uygulamaların 151 Hırvatistan okulunda uygulandığı ve dijital olgunluğu %10 artırıldığının gözlemlendiği belirtildi. Projenin ikinci ayağının 2019-2022’de gerçekleştirileceği belirtildi.
E- Okul uygulamasına https//pilot.e-skole.hr/hr/en/ adresinden ulaşılabilir.
Demokratik vatandaşlık ortak değerler ve kapsayıcı eğitim içerisinde hayat boyu eğitim için 2018-2019 yılları arasında toplam 74 okulda 8500 öğrenci ve 200 öğretmene ulaşıldığına değinildi. Bu kapsamda digital materyaller hazırlandığı tablet yardımı ile bu eğitimlerin teşvik edildiğine değinildi. İlkokullarda bilgisayar bilimi ile ilgili yeni müfredatlar oluşturulduğu ve çapraz müfredat karşılaştırılması yapıldığı belirtildi.
School for Life pilot projesinde bilgiler aktarılırken, bu projenin AB toplumsal farklılıklar bağlamında kapsam dahilindeki okulların ortak odaklanmaları için facebook ve twitter hesaplarının “Facebook/school for incusion – Twitter/Convince EU oluşturulduğunu söyledi.
Konferans “Kapsayıcı eğitimin desteklenmesine yönelik bir yaklaşım olarak tüm okul yaklaşımı üzerine tartışma” temalı panel ile sonlandı. Panelde Hollanda MBO-Raad’dan Jan Faber, ESHA’dan Warner Ten Kate, İspanya FECCOO’dan Patricio Perez Pacheco, OBESSU üyesi Adrian Barbaros, COFACE FAMILIES EUROPE direktörü Liz Gosme konuşmacı olarak yer aldı.
Üç eğitim sendikası olarak Demokratik Vatandaşlık, Toplumsal Değerler Ve Kapsayıcı Eğitim Konferası’nda ortaya konan değerler ve vizyonun Kıbrıs Türk Eğitim Sistemi içerisine de yerleştirilmesi hedefi ile mücadele etmeye devam edeceğiz.
Ömer Akkanat Yeşim Dede Burak Maviş
KTOEÖS DAÜSEN KTÖS
